Selectielijsten
Probleem
Burgers kunnen het gewenste antwoord niet selecteren in een selectielijst.
Oplossing
Presenteer selectielijsten op de juiste manier. Bij dit vraagtype – ook wel ‘drop down list’ genoemd – wordt een lijst aan antwoordopties uitgeklapt als de invuller op het invulveld klikt. De invuller kan dan door middel van scrollen het juiste antwoord opzoeken in de lijst. Dit vraagtype verschilt daarmee van vragen met radiobuttons en checkboxen, waarbij alle antwoordopties vanaf het begin zichtbaar zijn.
- 1. Kies antwoordopties die de invuller verwacht
- 2. Zet de opties in een logische volgorde
- 3. Zorg dat de opties elkaar niet overlappen
- 4. Voeg de optie ‘overig’ of ‘niet van toepassing toe’
- 5. Laat de burger selecteren wat wél van toepassing is
- 6. Zorg dat de antwoordcategorieën goed van elkaar te onderscheiden zijn
- 7. Plaats een invulinstructie zichtbaar bovenaan in de selectielijst
- 8. Zorg dat de antwoordopties pas zichtbaar worden als de burger gaat scrollen
- 9. Zet in plaats van een eerste antwoordoptie een tekst als ‘klik hier’ in het invulveld
Wanneer
Als het aantal antwoordcategorieën groot is en er één keuze gemaakt mag worden
Achtergrond
Gesloten vragen zijn geschikt om classificaties vast te leggen en zijn makkelijk in te vullen (Vinten, 1995, p. 29). De volgorde waarin de antwoordopties worden gepresenteerd kan invloed hebben op de antwoorden van invullers. Er is aangetoond dat bij opinievragen de antwoordoptie die visueel de middelste is, ook conceptueel wordt gezien als het middelpunt – en dus als het gemiddelde antwoord (Tourangeau, Couper & Conrad, 2004). Daarnaast blijkt dat de eerste antwoordopties eerder worden gekozen (Krosnick & Alwin, 1987; Christian & Dillman, 2004). Volgens Krosnick & Alwin (1987) komt dit doordat de antwoordopties die als eerste worden gezien aan een dieper cognitief proces worden onderworpen. Couper e.a. (2004) ontdekten dat dit zogenoemde ‘primacy effect’ niet alleen voorkomt bij papieren vragenlijsten, maar ook bij online varianten. Hun experiment toonde aan dat als een deel van de antwoordopties in de selectielijst al zichtbaar is voordat de invuller gaat scrollen, de kans groter is dat deze eerste antwoordopties worden gekozen dan antwoorden die verder naar onder staan. Om dit effect deels tegen te gaan, kan bij opinievragen beter worden gekozen voor een selectielijst waar alle antwoorden pas zichtbaar worden als de invuller gaat scrollen (Couper e.a., 2004, p. 125). In het invulveld kan dan een invulinstructie (‘klik hier’) als zichtbare tekst worden geplaatst (Dillman, 2000, p. 393). Verschillende onderzoekers en specialisten raden het gebruik van selectielijsten geheel af (Couper, 2008; Heerwegh & Loosveldt, 2002, p. 7; Dillman, 2000, p. 393). Selectielijsten kosten invullers extra moeite en tijd, omdat ze naast het lezen van de antwoordopties ook moet klikken en scrollen voordat ze kunnen antwoorden (Couper e.a., 2004, p. 113). Toch zijn er ook voordelen aan het gebruik van selectielijsten: ze nemen weinig ruimte in beslag en hebben een korte downloadtijd (Dillman, 2000, p. 393; Heerwegh & Loosveldt, p. 7). Volgens Couper e.a. (2004) is dit vraagtype met name geschikt voor vragen over bekende gegevens, zoals land van herkomst, waarbij de invuller een lange lijst van antwoordopties moet doorzoeken (p. 125). Meer voorbeelden: In plaats van een vraagtype met selectielijst kan ook gekozen worden voor: Checkboxen Radiobuttons