Selectieafhankelijke vragen
Probleem
Burgers krijgen vragen te zien die zij niet hoeven in te vullen.
Oplossing
In digitale formulieren kan dit vermeden worden door de volgorde van vragen automatisch aan te sturen.
- 1. Bepaal de volgorde van de vragen op basis van het ingevulde antwoord
- 2. Laat vragen die niet voor elke invuller van toepassing zijn pas zien op het moment dat ze van toepassing worden op basis van een eerder ingevuld antwoord (een selectiekeuze)
- 3. Zorg dat de associatie tussen de eerste selectiekeuze en opvolgende selectieafhankelijke vraag duidelijk is, bijvoorbeeld door de eerste vraag zichtbaar te houden
- 4. Plaats selectieafhankelijke vragen dicht bij de eerste selectiekeuze
Wanneer
Als uit de doelgroep analyse blijkt dat verschillende groepen mensen gebruik maken van het formulier, betekent dit dat invullers niet elke vraag hoeven te beantwoorden. Op papieren formulieren kan dit duidelijk worden gemaakt via route-instructies, op online formulieren via selectieafhankelijke vragen die pas zichtbaar worden als ze van toepassing zijn.
Achtergrond
Door de volgorde van vragen automatisch aan te sturen krijgt de invuller alleen de vragen te zien die op zijn situatie van toepassing zijn (Lentz, Jochmann & de Jong, 2006, p. 38). Volgens Wroblewski (2008) maakt dit het formulier overzichtelijk en versnelt het de invultijd. Daarnaast voorkomt het dat invullers overweldigd raken door het zien van allerlei vragen en antwoordopties die niet op hen van toepassing zijn (p. 300). Er zijn verschillende ontwerpmogelijkheden om selectieafhankelijke vragen te presenteren. Zo kan elke vraag op een aparte pagina worden weergeven, kan er gebruik worden gemaakt van horizontale- of verticale tabbladen, een ‘drop down’ selectielijst, radiobuttons waaronder of waarbinnen na een selectie een nieuwe vraag zichtbaar wordt en het aan- en uitschakelen van vragen (of groepen vragen) op basis van een selectie (Wroblewski, 2008, p. 276-298). De beste manier van presenteren hangt af van het aantal antwoordopties en de voorkennis en vaardigheden van de doelgroep. Uit onderzoek blijkt dat invullers een voorkeur hebben voor een ontwerp waarbij de beginvraag en de daaropvolgende selectieafhankelijke vraag dicht bij elkaar staan (Wroblewski, 2008). Wroblewski raadt daarom aan om – ongeacht de presentatievorm - te zorgen dat de associatie tussen vragen duidelijk blijft. Ook moet de overgang van de ene naar de andere vraag soepel verlopen, waarbij overmatig ‘springen’ tussen verschillende pagina’s beter vermeden kan worden (p. 300).